Herkenbaar? Je staat te springen om je paard een nieuwe oefening aan te leren maar jouw paard lijkt hier helemaal niet zo enthousiast over te zijn. In dat geval denk ik dat jij je in één van deze onderstaande puntjes wel kunt vinden:
Je paard voert de oefening wel uit, maar hij lijkt er niet echt zin in te hebben. Hij doet alles op een heel traag tempo.
Je paard voert de oefening in 9 van de 10 keer gevallen niet uit en loopt het liefst van al van je weg vanaf je hem los klikt.
Je paard voert de oefening soms wel, soms niet uit, maar kan plots agressief worden, bijten of stampen.
Je paard is bij de ene oefening heel erg enthousiast, maar bij de andere oefening totaal niet.
Om te beginnen wil ik je verzekeren dat elk paard gemotiveerd te maken valt, of jij nu een tinker, shetlander of Spanjaard in jouw wei hebt rondlopen. Als eigenaar van een PRE krijg ik nog al vaak te horen: "Dat ras is er voor gemaakt, iets aanleren is dus helemaal niet zo moeilijk." Onzin zal ik het niet noemen. Het klopt effectief wel dat het ene ras net iets werklustiger is als het andere, maar karakter, verleden en vooral jouw trainingswijze spelen de grootste rol. In dit artikel leg ik jullie graag uit waarom deze drie aspecten belangrijk zijn om een gemotiveerd paard te krijgen of te houden in jouw training.
Karakter.
Ga is opzoek naar welk karakter jouw paardje écht heeft. En hierbij bedoel ik niet hoe dat hij zich gedraagt in jouw training, maar pak bijvoorbeeld is een stoel en ga op een lekkere zonnige dag gewoon is aan de rand van jouw wei zitten. Hoe gedraagt hij zich ten opzichte van de kudde? Is hij juist heel rustig van zichzelf en kan hij uren lekker in het zonnetje liggen te slapen? Als er een conflict is binnenin de kudde, gaat hij er dan juist naar toe of loopt hij er liever van weg? Speelt hij graag mee als er een ander paard hem uit komt dagen of wordt hij hier juist heel geïrriteerd van? Dit zijn verschillende zaken waarbij jij al heel veel te weten kunt komen over je paardje en hier kunnen we rekening mee houden in onze training. Wat overigens niet wilt zeggen dat als hij van zichzelf een heel rustig type is, we hem niet enthousiast kunnen krijgen, maar we kunnen dit wel meepakken in onze training. Vind jouw paardje het bijvoorbeeld heerlijk om met jouw wat te relaxen of te knuffelen? Dan is het liggen op commando een zalige oefening! Masha kan op een zonnige dag oprecht genieten om met mij samen een half uur in de zon te liggen terwijl ik hem rustig over zijn buik en hals streel. Terwijl hij met wat koudere temperaturen dan weer een springkonijn kan zijn. Probeer dus niet alleen in te spelen op zijn karakter maar ook op zijn gemoedstoestand die dag. Ik bedoel hiermee dat we soms onze verwachtingen wat aan de kant moeten zetten en we moeten kijken naar wat ons paardje écht fijn vind. Ik weet dat dit niet altijd even makkelijk is maar je krijgt hier zo veel meer voor terug! Zonder we het zelf doorhebben zijn we op deze manier een band aan het opbouwen met onze paarden en creëren we automatisch al een enthousiaster paard in onze training. Er wordt namelijk naar hem geluisterd en dit is een heel belangrijk onderdeel van samen groeien en genieten!
Ik wil natuurlijk niet zeggen dat we altijd maar moeten doen waar ons paard zin in heeft. Consequent trainen gebeurd hier ook wekelijks, zowel in de vrijheidsdressuur als in het rijden. Maar hou het lekker speels en luchtig en ga niet te lang door als je merkt dat jouw paard zijn aandacht aan het verliezen is. Op tijd stoppen is één van de belangrijkste onderdelen om een gemotiveerd paard te krijgen in je training. Hierover later meer, laten we eerst nog even dieper ingaan op het karakter van jouw paard.
Heb jij van nature een erg nieuwsgierig paard en wilt hij juist alles ontdekken? Dan zijn denkspelletjes helemaal iets voor jullie! Hierbij prikkel je je paard om zelf uit een bepaalde situatie te komen, bijvoorbeeld wijken voor druk of schriktraining. Laat die hersenen maar is goed kraken voor we hem gaan belonen. Leg bijvoorbeeld eens een zeil of bal in de piste en leidt je paard hier naar toe. Je paardje zal al snel beginnen ruiken of schrapen. Vanaf het moment dat hij het object aanraakt beloon je met je stem, maar nog niet met voedsel. Dit hou je net zolang vol tot dat hij een actie uitvoert die jij graag wou zien. Tot dat hij bijvoorbeeld tegen de bal schopt of over het zeil begint te wandelen. Pas dan geef jij je voedselbeloning en prijs je hem helemaal de wereld in! Je gaat zien dat jouw paardje ongelooflijk trots op zichzelf is en steeds meer nieuwe uitdagingen samen met jou gaat durven aangaan. Je maakt hem namelijk niet alleen slimmer (ja slimmer! Je bent je paard letterlijk mentaal aan het trainen op dit moment) maar geeft hem een boost van zelfvertrouwen! Door hem elke keer met iets nieuws te prikkelen en nieuwe uitdagingen te zoeken gaan dit soort type paarden het helemaal de max vinden om met jouw te werken!
Dit kan je evengoed doen met paarden die van nature wat banger of 'luier' zijn. Koudbloeden zijn over het algemeen wat minder snel onder de indruk. Je gaat dus echt je best mogen doen om iets te verzinnen wat hij bijvoorbeeld wel spannend of raar kan vinden. Volbloeden zijn daarentegen juist weer wat sneller wantrouwig en kunnen een beetje extra steun echt wel gebruiken! Heb jij een wat banger paardje dan is het zeker niet verkeerd om af en toe wat meer te belonen vanaf je ziet dat hij zijn grenzen aan het verleggen is.
Hier een gouden tip: beloon positief gedrag en NEGEER negatieve acties. Hierbij bedoel ik niet dat jij je paard moet negeren als hij jou een stamp geeft, (dan mag je hem uiteraard een correctie geven) maar wel wanneer hij bang wordt en vluchtgedrag vertoont. De meest gemaakte fout dat wij als trainer maken is dat wij juist angst gaan bevestigen wanneer het wat moeilijker wordt, zonder dat we het zelf doorhebben. Doe dit te vaak en je creëert echt een levensgevaarlijke situaties. Hier een voorbeeld:
Het is warm buiten en je wilt je paardje een lekkere douche geven. Je zet je paard op de wasplaats en draait de kraan aan. Vanaf jouw paard nog maar het geluid van het water hoort lopen wordt hij al zenuwachtig. Zelf wordt je hier ook best nerveus van dus je begint je paardje te strelen en fluistert "Ho hooo, het is goed, ho hooo". Het lijkt niet te werken want je paard is steeds zenuwachtiger aan het worden. Je zet de sproeier van de tuinslang op de laagste stand en probeert heeeeel voorzichtig zijn been met het lopende water aan te raken. Vanaf hij het water op zijn been voelt flipt hij helemaal en trekt zich los. Jij schrikt dus draait snel te kraan dicht en zal het de volgende keer misschien door iemand anders laten proberen of misschien wel helemaal nooit meer. Erg zonde, want dit probleem is in nog geen 5 minuten in de meeste gevallen opgelost.
Welke zaken gingen hier nu fout?
Je werd zelf zenuwachtig. Paarden zijn hier overdreven gevoelig aan.
Door het strelen en kalmerende woordjes te zeggen bevestigde je zijn angst.
Juist doordat jij zo voorzichtig wou zijn, kwam dit voor je paard over als sluipen. Geen veilig gevoel voor een vluchtdier denk je wel? Een leeuw sluipt namelijk ook naar zijn prooi.
Je haalde de tuinslang weg nog voor je paardje kon beseffen dat dit best een oké situatie had kunnen zijn. Je bevestigde dus nogmaals zijn angst.
Ken jij een hond in de familie die écht panisch is voor onweer? Ik gebruik dit namelijk vaak als voorbeeld. Deze honden zijn vaak als puppy getroost geweest wanneer het aan het onweren was en ze wat angstig waren. Super goed bedoeld van hun baasje natuurlijk. Maar onbewust is er aan de pup altijd bevestigd geweest dat het oké is om bang te zijn voor onweer. Maar wat nu als de baasjes is niet thuis zijn? En de hond geen troost meer kan vinden bij zijn baas? Juist ja, alle gevolgen van dien, want de hond zal helemaal flippen!
Dit is bij paarden écht nog 100 x erger. Een hond is een jager en dit is een paard alles behalve. Door op foute momenten zijn angst te bevestigen zal jouw paard letterlijk denken dat hij dood zal gaan of pijn zal hebben. Maar wat moet je dan wel doen en hoe krijg je dit opgelost?
Ik wil er in dit artikel niet heel diep op ingaan omdat dit natuurlijk niet het onderwerp is waarover ik aan het schrijven ben. Maar ik wou het wel vermelden omdat dit een belangrijk onderdeel is van een gemotiveerd en enthousiast paard in je training creëren. Een zelfzeker paard zal namelijk veel sneller met je meewerken dan een paard dat continu op zijn hoede bij jou moet zijn. Het is eigenlijk net zoals ik hierboven vermelde: negeren, negeren en negeren! Geloof me, ik weet hoe heftig het kan zijn en doe dit ook zeker niet zelf als je weet dat jouw paard echt helemaal flipt in een bepaalde situatie, maar haal het object pas weg vanaf het moment dat jouw paardje stil staat of zich openstelt voor de situatie. Pas dan haal je het object weg. Om de tuinslang dus weer even als voorbeeld te pakken: je draait de kraan aan en houd het water vrijwel direct tegen het onderbeen van het paard, ook al vind hij het spannend. Vanaf het moment dat hij 1 sec stil blijft staan en even uitbriest haal je de slang weg. Dit bouw je steeds een klein beetje op.
In de video hieronder een perfect voorbeeld van een paard dat heeft leren omgaan met zijn angsten. Dit was de eerste keer dat Q, één van mijn trainingspaarden over het zeil heen moest. Hij vond het ongelofelijk spannend maar wist dat het hem geen pijn ging doen omdat hij wist dat hij me in vertrouwen kon nemen. Alles in zijn lichaam zegt 'nee' maar toch is hij mentaal sterk genoeg gemaakt om toch 'ja' tegen zichzelf te zeggen en de uitdaging aan te gaan.
Verleden.
Het verleden van jouw paard speelt vaak een grote rol over hoe hij zich in jouw training zal gedragen. Jammer genoeg weten we vaak nooit helemaal wat er gebeurd is in zijn verleden of hoe zijn vorige eigenaren met hem omgingen. Heel vaak hebben we te maken met trauma's. Denk hierbij bijvoorbeeld aan trailerlaad-problemen omdat hij er in het verleden misschien opgeslagen is geweest. Ook sterk verveelde paarden. Het lijkt wel alsof ze levensmoe zijn en echt helemaal nergens zin in hebben. Dit zien we vaak bij manegepony's. Deze paarden hebben zo'n grote muur om zich heen gebouwd omdat ze elke dag voor tientallen personen moesten werken en ze maar moesten gehoorzamen. Geluisterd werd er naar hun niet en dit is een gewoonte geworden. Wat er ook in het verleden gebeurd is, hier ga jij als trainer geduldig mee moeten omgaan. Het grootste advies die ik je bij zo'n situaties kan geven: luisteren! Respect moet je verdienen en dit is langs beide kanten zo. Als jij aan jouw paard het gevoel kan geven dat het oké is om een eigen mening te hebben, dat het oké is om af en toe bang te zijn en dat het oké is om aan te geven wanneer hij even een slechte dag heeft dan zijn we al goed op weg. Bouw dit rustig op als jij met zo'n type paarden je training start. Uiteraard zou je dit bij alle type paarden moeten doen maar als we specifiek over trauma bezig zijn is dit natuurlijk nog belangrijker. Hier een leuke oefening alvast uitgelegd waar later nog een trainingsvideo over komt:
Klik je paard los in de piste en begin zelf wat rond te wandelen zonder verwachtingen. Hierbij bedoel ik dan ook écht zonder verwachtingen. Kijk niet naar je paard, maak geen klikkende geluidjes en lok al zeker niet met voedsel. Je paard zal in de meeste gevallen het voedsel aanpakken en van je wegrennen vanaf hij het even beu is of iets anders interessants gezien heeft. Gewoon lekker rondstappen alsof je helemaal alleen bent. Vanaf het paard naar je kijkt ga je op je hurken zitten en verzwaar je je ademhaling. Adem heel diep in en blaas rustig terug uit. Vanaf dit punt wacht je even af. (I know, het kan heel lang duren dus zorg dat je tijd hebt voor deze oefening.) Komt het paard naar je toe, blijf dan rustig even zitten, streel hem als je ziet dat hij hier van kan genieten en denk aan je ademhaling. Sluit onmiddellijk de oefening af met een beloning waarvan jij denkt dat jouw paard op dat moment het meeste aan heeft. Bijvoorbeeld terug in de kudde zetten bij zijn maatjes. Verwacht niet dat jouw paardje onmiddellijk naar je toe komt. Jullie hebben vast wel ooit de film 'The horse whisperer' gekeken toch? Daar zie je dat die ene cowboy van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat in het veld zit. Na uren kwam het paard Pilgrim pas naar hem toe. Dit is natuurlijk overdreven en ik verwacht echt van niemand dat hij/zij er zolang zal zitten haha. Maar met deze intentie zou je er wel moeten zitten. In de video leg ik je nog handige tips uit om dit traject te verkorten, maar probeer eerst dit maar eens!
Trainingswijze.
Dan komen we aan het laatste onderdeel, jouw trainingswijze natuurlijk. Kijk eerst eens naar jezelf en op welke manier jij traint. Ben je een geduldig of juist ongeduldig persoon? Ben je heel druk van jezelf of juist heel rustig? De grote vraag is vooral: matcht dit met jouw paard? Zo niet, in de meeste gevallen ga je jezelf moeten aanpassen wil je toch een sterke band creëren met elkaar. Ikzelf ben namelijk een vrij druk persoon en dit vooral in een hele impulsieve vorm. Als in, heb ik iets in mijn hoofd, dan moet dat onmiddellijk uitgevoerd worden. Net zoals dit platform bijvoorbeeld haha! Ik kreeg het idee in mijn hoofd en ben er direct mee aan de slag gegaan. Elke dag kijk ik of er nieuwe members zijn bijgekomen, maar ik moet leren geduld te hebben, want dit is iets wat uiteraard opgebouwd moet worden. In de training is dit net het zelfde. Masha heeft me echt geleerd om mijn verwachtingen los te laten en geduld te hebben. Door dit te doen heb ik echt 100x meer teruggekregen dan dat ik ooit had durven dromen. Door hem elke keer lichtjes te prikkelen bereik ik namelijk veel meer en voor een impulsief iemand zoals mij is dat vrij lastig! Wordt ik toch te druk en blijf ik hameren op het gene dat ik met hem die dag wil bereiken? Wees maar zeker dat ik dat merk bij mijn volgende training. Hij zal een stuk minder aandachtig en leergierig zijn. Vele zullen zich herkennen in mij maar ook zijn er veel mensen die juist het tegenovergestelde zijn. Als jij een heel rustig type bent kan het bijvoorbeeld zijn dat jouw paardje jouw niet zo uitdagend en interessant vind. Hiermee bedoel ik bijvoorbeeld:
Je bent je paard een nieuwe kunst aan het aanleren en jouw paard doet iets uitzonderlijk goeds! Reactie van de trainer: "goed zo." En daar blijft het bij.
Jouw paard zal op deze manier snel gedemotiveerd raken. Probeer hem helemaal de wereld in te prijzen en die "goed zo" te vervangen door "Wooooow wat goed! Je bent echt het allerknapste paard van de hele wereld" -> Knuffel, koekje, kusje enz. Je begrijpt wel wat ik bedoel haha!
Heb jij veel moeite om jouw enthousiasme uit te stralen naar je paard? Gebruik dan een clicker. Al ben ikzelf echt anti-clicker en zal je mij er echt nooit mee zien werken, het kan jouw zeker wel verder helpen als je daar moeite mee hebt.
Jouw motivatie in het belonen is dus een heel erg belangrijk onderdeel! Ook het verkeerd belonen met voedsel kan een grote invloed hebben, dat schreef ik al in mijn vorig artikel 'Alles over voedselbeloningen'. Probeer je paard altijd eerst de tijd te geven om na te denken, lok hem voldoende uit, motiveer hem met je stem en dan pas komt je voedselbeloning. Paarden die voor het minst beloond worden worden al snel verveelt en zullen een pak minder leergierig zijn in je training. Pak het voedselweigeren in je training er bij vanaf je merkt dat hij happerig en opdringerig wordt in je training.
Het laatste voor vandaag wat ik jullie nog wil uitleggen is dat het heel normaal is dat je paard de ene oefening leuker vind dan de andere. Masha vind je klassieke buiging bijvoorbeeld écht verschrikkelijk, wat niet wilt zeggen dat ik het nooit aan hem vraag. Maar beperk de oefening die jouw paard minder leuk vind en sluit altijd met een oefening af die hij juist wel heel erg leuk vind. Masha weet dat wanneer hij even één keer heel goed zijn best doet, ik het daarna niet meer aan hem zal vragen. Ook dit is echt één van de gouden tips die ik jullie wil meegeven: sluit ALTIJD je training op tijd af en met een oefening die ze leuk vinden. Alleen dan creëer je een paard dat zijn best zal blijven doen voor je zelfs al vind hij een oefening minder leuk. Motiveer hem hierbij nog een beetje extra met je stem en misschien met een voedselbeloning die hij super lekker vind en dan weet ik zeker dat het helemaal goed komt!
Heel veel succes en trainingsplezier!
Comments